Vraag 253: Is deze zin foutloos? “Hij verkiest momenten van alleen zijn boven structureel alleen zijn.”

Vraag 253: Is deze zin foutloos? "Hij verkiest momenten van alleen zijn boven structureel alleen zijn."

Klik hier om het antwoord te zien

๐”๐ข๐ญ๐ฅ๐ž๐ โ€‰
Het antwoord is: Neeโ€‰
Het verschil tussen “alleen-zijn” en “alleen zijn” zit in het gebruik en de betekenis:โ€‰
โ€‰
A. Alleen-zijn (met een streepje): Dit is een zelfstandig naamwoord en verwijst naar de toestand of het concept van alleen zijn. Het gaat om ๐ก๐ž๐ญ ๐ข๐๐ž๐ž ๐จ๐Ÿ ๐๐ž ๐ฌ๐ญ๐š๐š๐ญ ๐ฏ๐š๐ง ๐ก๐ž๐ญ ๐š๐ฅ๐ฅ๐ž๐ž๐ง ๐ณ๐ข๐ฃ๐ง. โ€‰
Bijvoorbeeld:โ€‰
“Het alleen-zijn kan soms heel verfrissend zijn.”โ€‰
โ€‰
B. Alleen zijn (zonder streepje): Dit is een ๐ฐ๐ž๐ซ๐ค๐ฐ๐จ๐จ๐ซ๐๐ฌ๐ฏ๐จ๐ซ๐ฆ en beschrijft de ๐š๐œ๐ญ๐ข๐ž ๐ฏ๐š๐ง ๐š๐ฅ๐ฅ๐ž๐ž๐ง ๐ณ๐ข๐ฃ๐ง. Het wordt gebruikt om te zeggen dat iemand op een bepaald moment alleen is. โ€‰
Bijvoorbeeld:โ€‰
“Ik wil even alleen zijn.”โ€‰
โ€‰
Kort gezegd, “alleen-zijn” is een zelfstandig naamwoord (de toestand), terwijl “alleen zijn” een werkwoordsvorm is (de actie).โ€‰
โ€‰
“๐‡๐ข๐ฃ ๐ฏ๐ž๐ซ๐ค๐ข๐ž๐ฌ๐ญ ๐ฆ๐จ๐ฆ๐ž๐ง๐ญ๐ž๐ง ๐ฏ๐š๐ง ๐š๐ฅ๐ฅ๐ž๐ž๐ง ๐ณ๐ข๐ฃ๐ง ๐›๐จ๐ฏ๐ž๐ง structureel ๐š๐ฅ๐ฅ๐ž๐ž๐ง-๐ณ๐ข๐ฃ๐ง.”โ€‰
“momenten van alleen zijn” is correct zonder koppelteken, omdat het hier als werkwoordelijke uitdrukking wordt gebruikt.โ€‰
“constant alleen-zijn” is correct met koppelteken, omdat het hier als zelfstandig naamwoord fungeert.

Vraag 252: Is deze zin foutloos? “De tiener kijkt werkeloos toe tijdens de les.”

Vraag 252: Is deze zin foutloos? "De tiener kijkt werkeloos toe tijdens de les."
Klik hier om het antwoord te zien

๐”๐ข๐ญ๐ฅ๐ž๐  โ€‰โ€‰
Er is een subtiel maar belangrijk verschil tussen “werkloos” en “werkeloos”:โ€‰

De zin beschrijft een tiener die ๐ฉ๐š๐ฌ๐ฌ๐ข๐ž๐Ÿ ๐ž๐ง ๐จ๐ง๐›๐ž๐ญ๐ซ๐จ๐ค๐ค๐ž๐ง ๐ข๐ง ๐๐ž ๐ฅ๐ž๐ฌ ๐ณ๐ข๐ญ. “Werkeloos” betekent hier dat de student niets doet en niet actief deelneemt aan de les.โ€‹โ€‹โ€‹โ€‹โ€‹โ€‹โ€‹โ€‹โ€‹โ€‹โ€‹โ€‹โ€‹โ€‹โ€‹โ€‹

  1. ๐–๐ž๐ซ๐ค๐ฅ๐จ๐จ๐ฌ: Dit betekent dat iemand ๐ ๐ž๐ž๐ง ๐›๐š๐š๐ง ๐จ๐Ÿ ๐ฐ๐ž๐ซ๐ค heeft, maar wel beschikbaar is voor werk en actief op zoek is naar een baan. Het wordt vaak gebruikt in een economische of sociale context, bijvoorbeeld bij het bespreken van werkloosheidscijfers.โ€‰
    โ€‰
  2. ๐–๐ž๐ซ๐ค๐ž๐ฅ๐จ๐จ๐ฌ: Dit woord betekent ๐ฅ๐ž๐ญ๐ญ๐ž๐ซ๐ฅ๐ข๐ฃ๐ค “๐ณ๐จ๐ง๐๐ž๐ซ ๐ฐ๐ž๐ซ๐ค” ๐จ๐Ÿ “๐ง๐ข๐ž๐ญ๐ฌ ๐๐จ๐ž๐ง๐”. Het kan worden gebruikt om een ๐ญ๐ข๐ฃ๐๐ž๐ฅ๐ข๐ฃ๐ค๐ž ๐ฌ๐ข๐ญ๐ฎ๐š๐ญ๐ข๐ž te beschrijven waarin iemand niets te doen heeft, of om iemand te beschrijven die passief is en geen actie onderneemt.โ€‰
    โ€‰
    Het belangrijkste verschil is dus dat “werkloos” specifiek verwijst naar ๐ข๐ž๐ฆ๐š๐ง๐ ๐ณ๐จ๐ง๐๐ž๐ซ ๐›๐š๐š๐ง, terwijl “werkeloos” een ๐›๐ซ๐ž๐๐ž๐ซ๐ž ๐›๐ž๐ญ๐ž๐ค๐ž๐ง๐ข๐ฌ heeft en kan verwijzen naar iemand die op een bepaald moment niets te doen heeft, ongeacht of ze een baan hebben of niet.

Vraag 251: Is deze zin foutloos? “Twee plastische chirurgen voerden de operatie uit.”

Vraag 251: Is deze zin foutloos? "Twee plastische chirurgen voerden de operatie uit.โ€‰"
Klik hier om het antwoord te zien

251
๐”๐ข๐ญ๐ฅ๐ž๐ โ€‰โ€‰
Twee plastisch chirurgen voerden de operatie uit.โ€‰
๐€. ๐†๐ž๐›๐ซ๐ฎ๐ข๐ค ๐ฏ๐š๐ง ๐จ๐ง๐ฏ๐ž๐ซ๐›๐จ๐ ๐ž๐ง ๐›๐ข๐ฃ๐ฏ๐จ๐ž๐ ๐ฅ๐ข๐ฃ๐ค ๐ง๐š๐š๐ฆ๐ฐ๐จ๐จ๐ซ๐โ€‰
Het woord ‘plastisch’ blijft onverbogen in combinatie met ‘chirurg’. Dit is correct omdat het een specifiek beroep aanduidt. Andere voorbeelden van beroepen met onverbogen bijvoeglijke naamwoorden zijn:โ€‰
โ€‰
fiscaal juristโ€‰
algemeen secretarisโ€‰
technisch tekenaarโ€‰
grafisch ontwerperโ€‰
forensisch patholoogโ€‰
culinair journalistโ€‰
โ€‰
๐. ๐๐ž๐ญ๐ž๐ค๐ž๐ง๐ข๐ฌ๐ฏ๐ž๐ซ๐ฌ๐œ๐ก๐ข๐ฅ ๐›๐ข๐ฃ ๐ฏ๐ž๐ซ๐›๐ฎ๐ข๐ ๐ข๐ง๐ โ€‰
Verbuiging kan de betekenis veranderen. ‘Plastisch chirurg’ duidt op het beroep, terwijl ‘plastische chirurg’ kan verwijzen naar een kneedbare chirurg.โ€‰
Vergelijk: De sociaal werker helpt mensen vs. De sociale werker brengt koekjes mee.โ€‰
โ€‰
๐‚. ๐Œ๐ž๐ž๐ซ๐ฏ๐จ๐ฎ๐๐ฌ๐ฏ๐จ๐ซ๐ฆ๐ž๐งโ€‰
Ook in het meervoud blijft het bijvoeglijk naamwoord onverbogen om het specifieke beroep aan te duiden.โ€‰
Voorbeeld: Twee plastisch chirurgen voerden de operatie uit.โ€‰
โ€‰
๐ƒ. ๐•๐š๐ค๐ ๐ž๐›๐ข๐ž๐ ๐ฆ๐ž๐ญ ๐ฏ๐ž๐ซ๐›๐จ๐ ๐ž๐ง ๐ฏ๐จ๐ซ๐ฆโ€‰
Het vakgebied gebruikt wel de verbogen vorm: plastische chirurgie.โ€‰
Vergelijkbaar: Een beeldend kunstenaar beoefent beeldende kunst.โ€‰
โ€‰
๐„. ๐„๐ฑ๐ญ๐ซ๐š ๐›๐ข๐ฃ๐ฏ๐จ๐ž๐ ๐ฅ๐ข๐ฃ๐ค ๐ง๐š๐š๐ฆ๐ฐ๐จ๐จ๐ซ๐ ๐ฏ๐จ๐จ๐ซ ‘๐ฉ๐ฅ๐š๐ฌ๐ญ๐ข๐ฌ๐œ๐ก ๐œ๐ก๐ข๐ซ๐ฎ๐ซ๐ ’โ€‰
Bij toevoeging van een extra bijvoeglijk naamwoord vรณรณr ‘plastisch chirurg’, wordt dit nieuwe bijvoeglijk naamwoord wรฉl verbogen.โ€‰
Voorbeeld: De bekwame plastisch chirurg heeft een lange wachtlijst.